Πυλώνας για την ανάπτυξη η αποτελεσματικότερη δικαιοσύνη
Της Viviane Reding*
Η αποτελεσματικότερη απονομή δικαιοσύνης και ένα υγιές κανονιστικό περιβάλλον μπορεί να συμβάλουν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη. Ενα γρήγορο και αξιόπιστο σύστημα απονομής δικαιοσύνης βοηθά όλους τους πολίτες και τον επιχειρηματικό κόσμο στο σύνολό του. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες που έχουν ανάγκη οικονομικής ανάπτυξης. Δεν χρειάζεται να επανεφεύρουμε τον τροχό για να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης και να τονώσουμε την ανάπτυξη: οι λύσεις μπορεί να είναι απλές και χαμηλού κόστους. Η οδηγία της Ε.Ε. για τη διαμεσολάβηση –η οποία άρχισε να ισχύει από τον Μάιο του 2011– είναι ενδεικτικό παράδειγμα.
Η διαμεσολάβηση δίνει στους πολίτες και στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών τους. Ετσι, εξοικονομούν και χρόνο και χρήμα. Η διαμεσολάβηση μπορεί να λύσει προβλήματα μεταξύ επιχειρήσεων, μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, μεταξύ σπιτονοικοκύρη και ενοικιαστή. Τους βοηθά με αυτόν τον τρόπο να διατηρήσουν ή και να ενδυναμώσουν τη σχέση τους με εποικοδομητικό τρόπο – κάτι που δεν μπορεί πάντα να επιτευχθεί μέσω δικαστηρίων. Ταυτόχρονα, μία συμφωνία που έχει επιτευχθεί μέσω διαμεσολάβησης είναι δεσμευτική και μπορεί να καταστεί εκτελεστή.
Η διαμεσολάβηση είναι, επιπλέον, και ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος επίλυσης των διαφορών, διότι με αυτήν είναι πιο πιθανό να αποφευχθούν μελλοντικές διαφορές ενώπιον της Δικαιοσύνης, οι οποίες επιβαρύνουν περαιτέρω τους φορολογουμένους. Μια σωστή λειτουργία του συστήματος διαμεσολάβησης μπορεί να μειώσει το φόρτο εργασίας των δικαστηρίων, επιτρέποντας στους δικαστές να επικεντρωθούν σε πιο πολύπλοκες περιπτώσεις.
Η διαμεσολάβηση αποτελεί, συνεπώς, λύση για τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με την οποία εξοικονομείται χρόνος και χρήμα. Μπορεί, δε, να βοηθήσει ουσιαστικά τα κράτη–μέλη που λαμβάνουν μέρος σε προγράμματα οικονομικής προσαρμογής. Γι’ αυτό ο εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης αποτελεί βασικό μέρος των πολιτικών διαρθρωτικής μεταρρύθμισης των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Το ελληνικό πρόγραμμα, για παράδειγμα, προβλέπει ειδικά μέτρα για τη βελτίωση της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών.
Στις 30 Ιουνίου, σε μία ημερίδα στην Αθήνα, ανέπτυξα τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προωθήσουμε την προσφυγή στη διαμεσολάβηση. Επρόκειτο για την πρώτη μιας σειράς εκδηλώσεων σχετικά με τη διαμεσολάβηση στην Ελλάδα. Θα ακολουθήσουν σχετικές εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη (φέτος), στην Πάτρα και στο Ηράκλειο (στις αρχές του επόμενου χρόνου).
Η σημαντική εξοικονόμηση πόρων για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις που συνεπάγεται η διαμεσολάβηση την καθιστά ιδιαίτερα ελκυστική. Ενα αποτελεσματικό, γρήγορο και δίκαιο σύστημα απονομής δικαιοσύνης μπορεί να μεγιστοποιήσει την ευημερία των πολιτών, να συμβάλει στη δημοσιονομική εξυγίανση και να θέσει τα θεμέλια για την ανάπτυξη μέσω ενός ευνοϊκού για τις επενδύσεις περιβάλλοντος. Η εκδήλωση στις 30 Ιουνίου, και η διαμεσολάβηση εν γένει, είναι μέρος των ευρύτερων προσπαθειών που καταβάλλουμε στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα και την Πορτογαλία.
Η Ελλάδα ενσωμάτωσε στο εθνικό δίκαιο την οδηγία για τη διαμεσολάβηση τον Δεκέμβριο του 2010. Η διαμεσολάβηση, όμως, θα αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα μόνον εάν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις προσφεύγουν σε αυτήν. Για να συμβεί αυτό, πρέπει το κοινό να γνωρίζει ότι υπάρχει αυτός ο τρόπος επίλυσης των διαφορών καθώς και τα πλεονεκτήματά του. Οι δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σε συνδυασμό με κίνητρα για την προσφυγή στη διαμεσολάβηση θα ήταν ένα ουσιώδες βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν δεσμευθεί να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης τους· κάτι τέτοιο αποτελεί μέρος των αντίστοιχων προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να βοηθήσει, αλλά την κύρια ευθύνη για τις μεταρρυθμίσεις την έχουν οι ίδιες οι χώρες. Η Επιτροπή συμβάλλει στις προσπάθειες μεταρρύθμισης με συγκεκριμένες δράσεις και εμπειρία: ο εκσυγχρονισμός του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας με στόχο απλουστευμένους και αποτελεσματικότερους κανόνες, η εκδίκαση εκκρεμουσών υποθέσεων, η εισαγωγή εφαρμογών ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, η συλλογή στατιστικών στοιχείων της Δικαιοσύνης και η κατάρτιση του προσωπικού της Δικαιοσύνης είναι παραδείγματα πρωτοβουλιών στις οποίες προσφέρουμε συνδρομή, πέρα από την τεχνική βοήθεια που παρέχουμε για τη σύνταξη νομοθεσίας.
Ωστόσο, η προώθηση της διαμεσολάβησης είναι μία μόνο από τις προσπάθειες που καταβάλλονται ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Ακριβώς όπως βοηθά τις επιχειρήσεις και τους πολίτες ένα σύστημα διαμεσολάβησης με εύρυθμη λειτουργία, έτσι βοηθά και μια σύγχρονη και αποτελεσματική νομοθεσία περί αφερεγγυότητας, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας.
Το 2010, περίπου 600 εταιρείες ετίθεντο υπό εκκαθάριση στην Ευρώπη κάθε μέρα. Τούτο σημαίνει ότι συνολικά 220.000 επιχειρήσεις χρεοκόπησαν στη διάρκεια ενός και μόνο έτους (2010). Με δεδομένα τα στοιχεία αυτά, είναι σημαντικό οι πτωχεύσεις στην Ευρώπη να διέπονται από αποτελεσματικές διαδικασίες. Μια σύγχρονη νομοθεσία περί αφερεγγυότητας βοηθά τις υγιείς εταιρείες για να επιβιώσουν, ενθαρρύνει τους επιχειρηματίες να αναλάβουν κινδύνους και επιτρέπει στους δανειστές να δανείζουν με ευνοϊκότερους όρους. Μια σύγχρονη νομοθεσία περί αφερεγγυότητας μπορεί να δώσει στον επιχειρηματία μια δεύτερη ευκαιρία. Και, εάν είναι απαραίτητο, να οδηγήσει σε ομαλό κλείσιμο μιας επιχείρησης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει έναν εκσυγχρονισμένο κανονισμό περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας στο τέλος του έτους.
Πολλοί Ευρωπαίοι αναρωτιούνται –δικαίως– αν η νέα νομοθεσία θα επιταχύνει την οικονομική ανάκαμψη. Η απάντηση είναι ναι. Η βελτιωμένη νομοθεσία θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, θα αυξήσει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και θα τονώσει την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη.
* Η κ. Viviane Reding είναι αντιπρόεδρος και επίτροπος Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου