Ηλία Ν. Ηλιακόπουλου, Δικηγόρου, ΔΝ
Περίληψη μελέτης: Στόχος της Ε.Ε. είναι η επίτευξη εναλλακτικών τρόπων
επίλυσης των διαφορών στους τομείς του Αστικού και Εμπορικού Δικαίου.
Στο πλαίσιο αυτό μετά την κατάλληλη διεργασία εκδόθηκε η οδηγία 2008/52/ ΕΚ του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που παροτρύνει στην δημιουργία
Νομοθεσίας-πλαίσιο για διαμεσολάβηση, αρχικά για διασυνοριακές διαφορές, αλλά
χωρίς όμως να απαγορεύεται να επεκταθεί ο θεσμός και με τις εθνικές νομοθεσίες.
Ο Νόμος 3898/2010 σε εφαρμογή της πιο πάνω οδηγίας, ήλθε να υλοποιήσει
τον νέο θεσμό, ορίζοντας τις προϋποθέσεις, τον τρόπο και την πιστοποίηση
των διαμεσολαβητών αλλά και τις διαφορές που μπορούν να υπαχθούν σ’ αυτές.
Γίνεται αναφορά και σε άλλες εναλλακτικές διαδικασίες εξωδικαστικής επίλυσης
διαφορών, αλλά επισημαίνονται και οι διαφορές της διαμεσολάβησης από άλλους θεσμούς.
διαφορών, αλλά επισημαίνονται και οι διαφορές της διαμεσολάβησης από άλλους θεσμούς.
Θεμελιώδες ερώτημα τίθεται μετά από τα πορίσματα της Γερμανικής επιστήμης και
νομολογίας, αν μπορεί να βρει επαρκές έρεισμα ο νέος θεσμός της δικαστικής
διαμεσολάβησης ή αν ουσιαστικά λόγω έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής
και δικαστών, οδηγηθεί και αυτός ο θεσμός σε αχρησία. Ερευνώνται οι δικονομικές
συνέπειες που προκύπτουν από τον θεσμό της διαμεσολάβησης (δεδικασμένο,
εκτελεστότητα) καθώς και ποια είναι τα υπερνομοθετικά θεμέλια του θεσμού αυτού.
Χαιρετίζεται θετικά η προσπάθεια αποσυμφόρησης των Δικαστηρίων με εναλλακτικούς
τρόπους επίλυσης των διαφορών, με σοβαρούς δισταγμούς όμως πόσο ρεαλιστικό μπορεί
να είναι αυτό, όταν οι θεσμοί δεν υποστηρίζονται υλικοτεχνικά και με δεδομένη την
δυσπιστία του Έλληνα διαδίκου αλλά και την απροθυμία του συνηγόρου.
Ι. Εισαγωγή: Προδιάθεση – Ιστορία του θεσμού
Είναι σαφής σε διαχρονικό επίπεδο η τάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
για την ενοποίηση του Ευρωπαϊκού Δικονομικού Δικαίου. Απόρροια τούτου
είναι η Σύμβαση των Βρυξελλών για την διεθνή δικαιοδοσία
και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Ακόμη στην ίδια κατεύθυνση τείνουν η Σύμβαση του Λουγκάνο, ο Κανονισμός 44/2001
για την Διεθνή δικαιοδοσία την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές
και εμπορικές υποθέσεις που τροποποίησε την Σύμβαση των Βρυξελλών [1] .
Στους στόχους όμως της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανήκει και η επίτευξη εναλλακτικών
τρόπων επίλυσης των διαφορών στο Αστικό και Εμπορικό Δίκαιο με σκοπό την
απλούστευση και την βελτίωση πρόσβασης στην Δικαιοσύνη.
Μάλιστα προκειμένου να αποφεύγεται η χρονοβόρα διαδικασία κυρώσεως
των διακρατικών συμβάσεων σύμφωνα με τους κανόνες του Δημόσιου
Διεθνούς Δικαίου προτιμάται η ρύθμιση των θεμάτων αυτών με πράξεις
του δευτερογενούς Κοινοτικού Δικαίου (Κανονισμοί – Οδηγίες κ.λπ.)
τις οποίες εκδίδουν τα Κοινοτικά Όργανα (κατά κύριο λόγο
το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο).
Η διαδικασία διαμόρφωσης του θεσμού της διαμεσολάβησης σε αστικές και
εμπορικές υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πέρασε από πολλά στάδια
προτού καταλήξει στην Οδηγία 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
και του Συμβουλίου [2] .
Η Κοινότητα όρισε ως στόχο την διατήρηση και την ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας,
ασφάλειας και δικαιοσύνης εντός του οποίου εξασφαλίζεται η ελεύθερη
κυκλοφορία των προσώπων.
Για τον σκοπό αυτό, η κοινότητα θέλησε να θεσπίσει, μεταξύ άλλων, μέτρα στον
τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, τα οποία είναι αναγκαία
για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
Έτσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Τάμπερε στις 15 και 16 Οκτωβρίου 1999,
κάλεσε τα Κράτη-Μέλη να δημιουργήσουν εναλλακτική εξωδικαστική διαδικασία,
ενώ τον Μάιο του 2000 το Συμβούλιο υιοθέτησε σκέψεις και συμπεράσματα
για τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών στο Αστικό και Εμπορικό Δίκαιο.
Το Συμβούλιο δήλωσε ακόμη ότι ο καθορισμός βασικών αρχών στον συγκεκριμένο τομέα,
αποτελεί ουσιαστικό στάδιο για να καταστεί δυνατή η δέουσα επεξεργασία
και λειτουργία εξωδικαστικών διαδικασιών για την επίλυση των διαφορών
σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Κοινή είναι η διαπίστωση ότι η λειτουργία εξωδικαστικών διαδικασιών για την
επίλυση των διαφορών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, συντελεί στην
απλούστευση και την βελτίωση της πρόσβασης στην δικαιοσύνη.
Τον Απρίλιο του 2002 η επιτροπή παρουσίασε Πράσινη Βίβλο σχετικά με τους
εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών στο Αστικό και Εμπορικό Δίκαιο,
προβαίνοντας σε απολογισμό της τρέχουσας κατάστασης όσον αφορά τους
εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο αυτό άρχισε ευρεία διαβούλευση με τα Κράτη-Μέλη και τους ενδιαφερόμενους
σχετικά με μέτρα που προορίζονταν να ενθαρρύνουν την χρήση της διαμεσολάβησης.
Ο στόχος για τη διασφάλιση καλύτερης πρόσβασης στην δικαιοσύνη, ο οποίος αποτελεί
μέρος της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δημιουργία χώρου ελευθερίας,
ασφάλειας και δικαιοσύνης, θα πρέπει να περιλαμβάνει την πρόσβαση στις δικαστικές
καθώς και τις εξωδικαστικές μεθόδους επίλυσης των διαφορών.
Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε η Οδηγία 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
και του Συμβουλίου της 21.5.2008 για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και
εμπορικές υποθέσεις.
Στόχος της Οδηγίας αυτής, η οποία ελήφθη όπως προαναφέρθηκε με την διαδικασία του
άρθρου 251 της συνθήκης, υπήρξε η διατήρηση και η ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας,
ασφάλειας και δικαιοσύνης, εντός του οποίου εξασφαλίζεται η ελεύθερη
κυκλοφορία των προσώπων.
Στην συγκεκριμένη οδηγία εκτιμήθηκε ότι η διαμεσολάβηση μπορεί να προσφέρει
οικονομικά αποδοτική και ταχεία εξωδικαστική επίλυση των διαφορών σε αστικές και
εμπορικές υποθέσεις μέσω διαδικασιών που προσαρμόζονται στις ανάγκες των διαδίκων.
Εκτιμήθηκε ακόμη πως οι συμφωνίες που θα επιτευχθούν μέσω της διαμεσολάβησης,
προσφέρονται περισσότερο για εκούσια εκτέλεση και επιτρέπουν να διατηρηθεί
ταυτόχρονα φιλική και βιώσιμη σχέση μεταξύ των μερών.
Η οδηγία παροτρύνει την δημιουργία μιας νομοθεσίας- πλαίσιο, η οποία θα πρέπει να
καλύπτει ειδικότερα βασικές πτυχές της πολιτικής δικονομίας.
Οι διατάξεις της προαναφερόμενης οδηγίας θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνον στην
διαμεσολάβηση για διασυνοριακές διαφορές, αλλά τα κράτη μέλη μπορούν
κάλλιστα να εφαρμόζουν τις διατάξεις αυτές και σε εσωτερικές διαδικασίες διαμεσολάβησης
(άρθρο 8 του προϊμίου της Οδηγίας).
Με το προοίμιο 11 της Οδηγίας, σαφώς ορίζεται ότι η τελευταία δεν θα πρέπει να
εφαρμόζεται στις διαπραγματεύσεις προ της συνάψεως συμβάσεων ή τις οιονεί
δικαστικές διαδικασίες, όπως ορισμένα δικαστικά συστήματα συμβιβασμού,
καταγγελίες καταναλωτών, διαιτησία, αποφάσεις εμπειρογνωμόνων και διαδικασίες
στις οποίες πρόσωπα ή φορείς εκδίδουν τυπική σύσταση δεσμευτική ή μη, όσον αφορά την
επίλυση της διαφοράς.
Στο πλαίσιο της Οδηγίας 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,
η οποία ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο, ψηφίστηκε ο Ν 3998/2010 και με αυτόν
εισήχθη για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο θεσμός της διαμεσολάβησης σε αστικές και
εμπορικές υποθέσεις [3] .
Ο εθνικός νομοθέτης όρισε στο άρθρο 1 του Ν 3998/2010 ότι σκοπός αυτού είναι
πέραν της προσαρμογής της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας
και η θεσμοθέτηση εθνικών διαδικασιών διαμεσολάβησης, που θα οδηγήσουν σε σημαντική
μείωση του φόρτου εργασίας των δικαστηρίων και στην ταχύτερη
οικονομικότερη και επωφελέστερη επίλυση των διαφορών. […]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου